Keysəriyyə ilə cərrahi doğum
Qeysəriyyə əməliyyatı – uşaqlığın kəsilməsiylə körpənin çıxarılması əməliyyatıdır.
Qeysəriyyə əməliyyatının növləri:
⦁ Əvvəlcədən planlaşdırılan qeysəriyyə əməliyyatı - hamiləliyin 38-39-cu həftələrində əməliyyat üçün mütləq göstərişlərin olduğu halda tətbiq olunur;
⦁ Planlaşdırılmış qeysəriyyə əməliyyatı – hamilə qadın təbii doğuş keçirməyə hazırlaşır, doğuşun ağırlaşması zamanı əməliyyat tətbiq olunur;
⦁ Təcili qeysəriyyə əməliyyatı - təbii doğuş zamanı ağırlaşmalar olur və təbii doğuşun davam etdirilməsi qadının həyatına təhlükə yaradır.
Biz qeysəriyyə ( keysəriyyə) əməliyyatını mütləq və nisbi göstərişlərə əsasən apara bilirik.
Qeysəriyyə əməliyyatına göstərişlər
1-ci qrup – anamnezində uşaqlıq üzərində əməliyyatlar:
⦁ Uşaqlıq üzərində QK-dən sonra çapıq
⦁ Əvvəlki doğuş zamanı uşaqlığın cırılması
⦁ Uşaqlıqda böyük həcmli əməliyyatın aparılması
⦁ Uşaqlıqda rekonstruktiv əməliyyatların aparılması
2-ci qrup – doğuşa mane ola biləcək səbəblər (distosiya):
⦁ Doğuş yollarının anomaliyaları və xəstəlikləri (arakəsmələr; uşaqlığın inkişaf qüsurları; uşaqlıq boynunun atreziyası və ya stenozu; rekonstruktiv əməliyyatlardan sonra uşaqlıq yolunun çapıqlı dəyişiklikləri, anamnezdə və hazırda sidik-cinsiyyət və ya rekto-cinsiyyət fistulları, uşaqlıq yolu və xarici cinsiyyət venalarının kəskin varikoz genəlməsi və s.)
⦁ Doğuş zamanı dölün irəliləməsinə mane olan uşaqlıq boynunun və ya cisminin, sidik kisəsinin, çanağın, qadın cinsiyyət orqanlarının törəmələri, sidik kisəsinin daşları
⦁ Dölün köndələn vəziyyəti
⦁ Çanağın ölçüləri ilə dölün başının ölçüləri arasında uyğunsuzluq
⦁ Şəkərli diabetli qadınlarda dölün çəkisinin 4500 q və artıq olması
⦁ Əvvəlki doğuşda qasıq birləşməsinin aralanması
⦁ Çanağın anadangəlmə və ya qazanılmış deformasiyaları
3-cü qrup – dölün çanaq gəlişləri:
⦁ Başa çatmış hamiləlik zamanı (37-ci həftədən sonra) dölün çanaq gəlişləri
⦁ Vaxtından əvvəl doğuşlarda dölün çanaq gəlişləri zamanı dölün çəkisinin 1500 q və artıq olması
4-cü qrup – döl tərəfdən göstərişlər (dölün perinatal mühafizəsi):
⦁ Dölün inkişafının ləngiməsi
⦁ Rezus-izoimmunizasiya nəticəsində dölün ağır dərəcəli immunizasiyası
⦁ Müxtəlif inkişaf qüsurları və döldə cərrahi korreksiyaya ehtiyac olması
5-ci qrup – digər göstərişlər:
⦁ Mamalıq:
⦁ Tam və ya natamam cift gəlişi
⦁ Çoxdöllü hamiləlik – 3 və daha artıq döllə
⦁ Əkiz döllü hamiləlik zamanı 1-ci dölün çanaq gəlişində olması, əkizlərin birləşmiş olması
⦁ Qadının yaşından asılı olmayaraq anamnezində perinatal ölüm və ya ağır dərəcəli perinatal xəstəliklərin olması
⦁ Ginekoloji:
⦁ Uzun müddətli sonsuzluq
⦁ Köməkçi reproduktiv texnologiyaların istifadəsindən sonra baş vermiş hamiləliklər
⦁ Ekstragenital:
⦁ Təbii doğuş yolları ilə doğuşun aparılmasına əks-göstəriş olan ağır ekstragenital xəstəliklər
⦁ İİV infeksiyası − qadında heç bir antiretrovirus terapiyasının aparılmadığı halda
− İİV infeksiyası qadında antiretrovirus terapiyasının aparıldığı, lakin virusun konsentrasiyası 400 hüceyrə/ml və daha artıq olduğu halda
⦁ Budun anadangəlmə çıxığı, çanaq-bud oynağının ankilozu, bel sütununun deformasiyası
⦁ Hepatit C virusu ilə yanaşı İİV-lə infeksiyalaşma (С)
⦁ Hamiləliyin 3-cü trimestrində cinsiyyət yollarının aktiv herpetik infeksiyasının olması
Hamiləlik və doğuş vaxtı təcili QK əməliyyatına göstərişlər :
⦁ Hamiləlik və ya doğuş zamanı güclü qanaxma (qanaxma ilə nəticələnən ciftin tam və ya natamam gəlişləri, ciftin qopması və s.)
⦁ Uşaqlığın cırılması və ya cırılma təhlükəsi
⦁ Ağır preeklampsiya, eklampsiya
⦁ HELLP sindromu
⦁ Dölün kəskin hipoksiyası (disstresi)
⦁ Göbək ciyəsi gəlişi (öndə gəlməsi)
⦁ Göbək ciyəsi ilgəklərinin düşməsi
⦁ Dölün diri və yaşamaq qabiliyyəti olduğu halda ananın ölümü və ya aqonal vəziyyəti
⦁ Doğuş zamanı klinik dar çanaq
⦁ Müalicə tədbirlərinə cavab verməyən doğuş fəaliyyətinin zəifliyi, doğuşun gedişində dinamikanın olmaması
⦁ Doğuş induksiyasının effektsizliyi
⦁ Dölün başının qeyri-düzgün duruşları: alın gəlişi, ön görkəmdə üz gəlişi, sagital tikişin yüksəkdə düz yerləşməsi, ön-təpə gəlişi
Qeysəriyyə əməliyyatının tətbiqi
Əməliyyatdan əvvəl aşağıdaki müayinələr edilir:
⦁ Qanın ümumi analizi;
⦁ Mübadilə kartında qeyd olunmadıqda – qan qrupunun və rezus- faktorun təyini;
⦁ Qadının uşaqlıqında çapiqlar varsa, stasionarda qalma sənədinin kopiyası tələb olunur;
⦁ Elektrokardioqramma;
⦁ Koaquloqramma;
⦁ Gösərişlərə əsasən - qanın biokimyəvi analizi.
Xəstəxanaya yerləşmə əməliyyat günü və ya öncəki gecə həyata keçirilir. Əməliyyatdan 12 saat əvvəl qida qəbulu qadağandır, 4 saat öncə su qəbulunu dayandırmaq lazımdır.
Xəstəxanada pasientə kompression corablar geyindirilir. Əməliyyatdan 1 saat öncə antibiotiklar vurulur (iltihabi xəstəliklərin qarşısını almaq məqsədiylə), təcili əməliyyat zamanı antibiotiklar dəri səthinin kəsilməsindən əvvəl vurulur.
Əməliyyat spinal anesteziya altında icra olunur. Xəstədə spinal anesteziyaya qarşı əks-göstərişlər olduqda ümumi anesteziya tətbiq olunur. Həmçinin, qeysəriyyə əməliyyatı zamanı epidural anesteziyadan istifadə olunur.
Anesteziyadan sonra əməliyyat olunacaq nahiyəyə kəsik icra olunur . Kəsikdən sonra əvvəlcə körpənin başı, sonra çiyinləri və bədənin qalan hissələri diqqətlə çıxarılır, göbəyi kəsilir.
Uşaqlıqdakı kəsik gec sorulan saplarla tikilir.
Əməliyyatdan sonra
Qeysəriyyə əməliyyatından sonra təbii doğuş mümkün olur. Bir şərtlə ki, qeysəriyyə əməliyyatı nisbi göstərişlərə əsasən və ya planlaşdırılmış və təcili sürətdə icra olunur. Yaxşı olar ki, hamiləlik, qeysəriyyə əməliyyatından 2 il sonra planlaşdırılsın. Bu müddət uşaqlıqdakı çapığın sağalması üçün önəmlidir.